Walory przyrodnicze

Gmina Lipie dzięki swoim walorom przyrodniczym oraz brakowi uciążliwego przemysłu może się poszczycić dużą atrakcyjnością wypoczynkową i turystyczną. Lasy, rezerwaty przyrody, bogactwo roślin i zwierząt to główne walory tego terenu. 

 

Ukształtowanie powierzchni 

 

Rzeźba terenu w obrębie gminy jest bogata i urozmaicona. Pod względem fizycznogeograficznym gmina leży na terenie Wyżyny Wieluńskiej i Obniżenia Krzepickiego. Najwyższe wzniesienia sięgają 270 metrów n.p.m. Z zachodu na wschód teren obniża się i osiąga wysokość ok. 210 m n.p.m. Liczne wzniesienia rozcina dolina Liswarty leżąca na wysokości 203-208 metrów n.p.m. 

 

Budowa geologiczna

        

Obszar gminy zbudowany jest z wapieni jurajskich. Są one przykryte utworami czwartorzędowymi, które pozostawił po sobie lądolód podczas zlodowacenia środkowopolskiego. Grubość tych osadów jest zróżnicowana i dochodzi do 30-50m. Należy do nich: glina zwałowa, iły, muły i piaski. Tylko w nielicznych miejscach odsłaniają się na powierzchni wapienie tworząc niewysokie, silnie skrasowiałe skałki ostańcowe i pagóry wapienne. W dolinie Liswarty, w rejonie Dankowa glina zwałowa zalega na iłach rudonośnych przybierając ciemnobrunatną barwę. Na północ, od miejscowości Wapiennik po Julianów, występują piaski wydmowe w postaci wałów i pól wydmowych. Obok osadów czwartorzędowych występują osady akumulacji rzecznej w postaci mułów, piasków i żwirów rzecznych. 

 

Gleby

 

Zróżnicowanie gleb na terenie gminy związane jest z budową geologiczną podłoża, głównie z rozmieszczeniem wychodni skał jurajskich oraz grubości utworów polodowcowych, które stanowią podłoże gleb. Największą powierzchnię zajmują gleby bielicowe powstałe na piaskach i glinach zwałowych lub na piaskach wydmowych. Miejscami występują rędziny węglanowe (w rejonie Parzymiech) oraz mady rzeczne (w dolinie Liswarty).            

Wymienione wyżej gleby, pod względem przydatności rolniczej zaliczane są do IV i V klasy bonitacyjnej.   

 

Klimat 

 

Gmina Lipie położona jest w centrum przejściowego i zmiennego klimatu Polski. Według podziału klimatycznego należy do dzielnicy częstochowsko – kieleckiej. Średnia temperatura roczna wynosi ok. 7 o C, a średni opad – ok. 650 mmm. Okres wegetacji trwa u nas ok. 212 dni. Przeważają wiatry południowo – zachodnie.  

 

Wody powierzchniowe i podziemne

 

Sieć rzeczna niemal w całości należy do dorzecza Liswarty, która jest lewym dopływem Warty. W naszej gminie rzeka przepływa przez miejscowości: Danków, Troniny, Rębielice Szlacheckie i Szyszków oraz stanowi południową granicę gminy. Liswarta ma swoje źródła na terenie gminy Woźniki i płynie naturalnym, krętym korytem na długości 93 km. W latach 60. była uznawana za najczystszą rzekę Śląska. Obecnie należy do III klasy czystości. W Troninach tworzy piękne zakole.            

Równoległe z północno-zachodnią granicą gminy przepływa niewielka rzeka Grabarka, do której wpływa kilka mniejszych dopływów. Tworzą one gęstą sieć strumyków leśnych zasilających liczne zbiorniki wodne. Największym z nich jest kompleks stawów rybnych w Kleśniskach zasilany przez niewielką strugę zwaną dopływem spod Kleśnisk. Zasila on również dwa stawy w Parzymiechach i przepływa w sąsiedztwie rezerwatu Stawiska.            

Wody podziemne występują w dwóch piętrach wodonośnych: czwartorzędowym i jurajskim. Piętro czwartorzędowe związane jest z piaskami i żwirami akumulacji wodnolodowcowej oraz osadami rzecznymi. Jurajski poziom wodonośny sięga do ok. 200m i jest głównym źródłem zaopatrzenia regionu w wodę. Tworzą go spękane wapienie i margle. Na terenie gminy jest kilkanaście stawów hodowlanych m.in. w Lipiu i Zbrojewsku.  

 

Szata roślina

 

Bogactwo flory w gminie widoczne jest w postaci różnorodnych zbiorowisk roślinnych wodnych, łąkowo-bagiennych i leśnych.            

W płytkich zbiornikach wód stojących występują m.in.: rzęsa trójlistkowa, moczarka kanadyjska, rdestnica pływająca, grzybienie białe. W strefie przybrzeżnej można spotkać roślinność szuwarową tj. oczeret jeziorny, pałkę wąskolistną, strzałkę wodną, jeżogłówkę, skrzyp bagienny, tatarak, kosaćca żółtego.

 

Lasy zajmują 32,07% powierzchni gminy. Należą do nich następujące zbiorowiska: 

  • świetlista dąbrowa,
  • kwaśna buczyna niżowa,
  • subkontynentalne grądy z bukiem i jodłą,
  • bory sosnowe,
  • przystrumykowe łęgi jesionowe.  

 

Zwierzęta 

 

Faunę w naszej gminie reprezentują zarówno gatunki pospolite jak i bardzo rzadkie, objęte ochroną gatunkową. Licznie występują tu bezkręgowce np. owady: biegacze, motyle, pajęczaki, mięczaki. Wśród kręgowców spotkamy: 

  • ryby (np.: karaś, lin, miętus, okoń, szczupak),
  • płazy (np.: grzebiuszka ziemna, kumak nizinny, ropuchy, rzekotka drzewna, traszki, żaby – wszystkie są pod ochroną),
  • gady (np.: jaszczurka zwinka i żyworodna, padalec zwyczajny, zaskroniec, żmija zygzakowata - wszystkie są pod ochroną),
  • ptaki (m in. dzięcioły, bocian, bażant, kos, łabędź, perkoz, rudzik, sikory, sowa uszata, zimorodek, jastrząb i wiele innych),
  • ssaki (najcenniejsze nietoperze: gacek brunatny, mroczek późny, nocek: Bechsteina, Brandta, Netterera, duży, rudy, wąsatek, łydkowłosy.    

 

Więcej informacji o przyrodzie w zakładce Ochrona przyrody